Mantar enfeksiyonu nedir ?
Mantar enfeksiyonları, dermatoloji polikliniğine başvuran hastaların büyük bir kısmını oluşturmaktadır. Mantarlar en sık sıcak ve nemli alanları severler. Bu nedenle yaz mevsiminde artma eğiliminde olan hastalığın bulaşıcı olma özelliği vardır. Kıl, deri ve tırnak sık tutulum yaptığı alanlar olmakla birlikte, genital mukoza ve dil gibi vücudun herhangi bir yerinde enfeksiyona neden olabilirler. Tutulum alanına göre farklı isimler alabilmektedirler. (Tırnak tutulumunda onikomikoz, saçlı deri tutulumunda tinea kapitis, ayak tutulumunda tinea pedis gibi)
Mantar enfeksiyonu kimlerde görülür ?
Mantar enfeksiyonlarına her yaş ve cinsiyette sıkça rastlanmaktadır. Özellikle prepubertal dönemde görülen saçlı deri yerleşimli mantar enfeksiyonu (tinea kapitis) dışında özellikle yetişkinlerde daha sık görülmektedir.
Mantar hastalığı ne gibi şikayetlere neden olabilmektedir ?
Klinikte, tutulum alanına göre farklı şikayetlere neden olabilirler. Bu şikâyetlere ek olarak hastalarda görsel kaygılarda yaşam kalitesini bozmaktadır. Tırnak mantarında tırnaklarda sarı, beyaz ve kahverengi renk değişiklikleri, tırnakta kalınlaşma, kolay kırılma gibi şikayetler ortaya çıkabilmektedir. Deri tutulumunda kaşıntı, kızarıklık, kepeklenme, sulantı ve içi sıvı dolu kabarcıklar gibi bulgular olmakla birlikte kadınlarda genital mukoza tutulumunda akıntı şikayeti de olabilmektedir. Benzer şikayeti olan hastaların en kısa zamanda bir dermatoloji hekimine başvurması gerekmektedir.
Mantar enfeksiyonu oluşması için risk faktörleri nelerdir ?
Mantar enfeksiyonun ortaya çıkması için bazı kolaylaştırıcı faktörler bulunmaktadır. Bu faktörler hastanın kendisi veya çevresi ile ilgili olabilmektedir. Bunlardan bazıları;
- Obezite
- Banyo veya havuzdan sonra cildin tamamen kurutulmaması, ıslak kalması
- Cilt mantarı enfeksiyonu olan bir kişi veya hayvanla temas etmek
- Giysiler, ayakkabılar ve havlular gibi mantarlarla enfekte olabilen eşyalarla ortak kullanım
- Duş ve havuz alanlarında çıplak ayakla yürümek
- Şeker hastası (diyabet) olmak
- Uzun süreli antibiyotik kullanımı
- Dar ve terlemeye neden olabilecek kumaş özelliği olan kıyafetler giymek
- Özellikle yaz mevsiminde kapalı ve hava almayan ayakkabıların giyilmesi
- Hamilelik
- Bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklara ve/veya ilaç kullanımına sahip olmak
- Cilt sağlığına uygun olmayan kimyasal içerikli veya uygunsuz pH' taki bakım ürünleri ile cildi veya vajinal bölgeyi temizlemek
- Kalabalık toplu yaşam alanı olan ortamlar veya hamam/ duş /sauna gibi ortak kullanım alanları
Mantar enfeksiyon tanısı nasıl konur ?
Belirtilen şikayetleri olan hasta mutlaka hastalık daha yaygınlaşmadan bir dermatoloji hekimine başvurmalıdır. Hastadan alınan öykü ve dermatolojik muayene sonucunda mantar enfeksiyonu ön tanısı düşünülen hastadan gereğinde incelenmek üzere şikayeti olan bölgeden kazıma yolu ile örnek alınıp direk mikroskop altında incelenebilir. Bazen de alınan örnek uygun besiyerine ekilerek kültür yapılabilir.
Mantar enfeksiyon tedavisi nasıl yapılır ?
Mantar enfeksiyonu tedavisi ve takibi mutlaka bir hekim tarafından yapılmalıdır. Doğru ve zamanında tedavi edilmediği takdirde hastalık yaygınlaşabilir veya üzerine başka enfeksiyonlar eklenebilir. Tedavi şekli ve süresi enfeksiyonun bulunduğu bölgeye, enfeksiyonun şiddetine, hastanın daha önce almış olduğu tedavilere ve hastanın ek hastalık /ilaç kullanım varlığına göre hekim tarafından kişiye özgü olarak düzenlenmektedir. Tedavide verilen antifungal ilaçlar topikal (sürülebilir) kremler şeklinde olabileceği gibi ağız yoluyla alınan haplar şeklinde de olabilir. Mantar enfeksiyonlarının tedavi edildikten sonra tekrar etme riski vardır bu nedenle hastalar enfeksiyona yatkınlık oluşturan risk faktörleri açısından dikkatli olmalı ve gerekli önlemleri almalıdırlar.
