​​​​Gamma Knife

Gamma knife, dünyada önemli merkezlerde uygulanmakta olup, Üniversite hastanemizde de bu ileri teknolojiyi kullanarak bilgili, deneyimli ve özveri ile çalışan ekibimizle hastalarımızı tedavi ediyoruz.

Gamma knife (Gamma Bıçağı), tek seferde bölgesel olarak çok yüksek dozda hastalık oluşturan lezyona radyoaktif ışın veren ve bu esnada normal beyin dokusunu koruyan yüksek teknoloji ürünü bir cihazdır. Gamma Knife, 201 adet yüksek enerjili Co-60 kaynağından çıkan ışın huzmesini beyinde keskin sınırlarla işaretlenen hedef lezyona yüksek bir hassasiyetle yönlendirir. Işınların herhangi birinden gelen radyasyon dozu sağlam dokuya zarar veremeyecek kadar küçüktür, ancak ışınların tümünün birleştiği noktada radyasyon dozu son derece yoğundur. Bu alandaki yoğun ışınlar hedeflenen lezyonda hasara yol açar.
Gamma Knife ile tedavide isminde belirtildiğinin aksine bıçak kullanılmaz. Bunun yerine kafatası içindeki hastalıklı bölgeye çok ince ve yoğun radyasyon ışını demetleri yönlendirilir.

Cihazın teknik özelligi sayesinde radyasyon sadece hastalıklı bölgede yoğunlaştırılır, beynin diğer bölgeleri ihmal edilebilir derecede az ışın alır. Leksell Gamma Knife 0.5 mm'nin altında bir hassasiyete sahiptir. Her yıl tüm dünyada ortalama 40.000 hasta Gamma Knife ile tedavi edilmektedir. Tedavi işlemi basittir ve ağrısızdır.​

Gamma Knife Nedir ?


Gamma knife (Gamma Bıçağı), tek seferde bölgesel olarak çok yüksek dozda hastalık oluşturan lezyona radyoaktif ışın veren ve bu esnada normal beyin dokusunu koruyan yüksek teknoloji ürünü bir cihazdır. Gamma Knife, 201 adet yüksek enerjili Co-60 kaynağından çıkan ışın huzmesini beyinde keskin sınırlarla işaretlenen hedef lezyona yüksek bir hassasiyetle yönlendirir. Işınların herhangi birinden gelen radyasyon dozu sağlam dokuya zarar veremeyecek kadar küçüktür, ancak ışınların tümünün birleştiği noktada radyasyon dozu son derece yoğundur. Bu alandaki yoğun ışınlar hedeflenen lezyonda hasara yol açar.

Gamma Knife ile tedavide isminde belirtildiğinin aksine bıçak kullanılmaz. Bunun yerine kafatası içindeki hastalıklı bölgeye çok ince ve yoğun radyasyon ışını demetleri yönlendirilir.

Cihazın teknik özelligi sayesinde radyasyon sadece hastalıklı bölgede yoğunlaştırılır, beynin diğer bölgeleri ihmal edilebilir derecede az ışın alır. Leksell Gamma Knife 0.5 mm'nin altında bir hassasiyete sahiptir. Her yıl tüm dünyada ortalama 40.000 hasta Gamma Knife ile tedavi edilmektedir. Tedavi işlemi basittir ve ağrısızdır.

Gamma knife, dünyada önemli merkezlerde uygulanmakta olup, Üniversite hastanemizde de bu ileri teknolojiyi kullanarak bilgili, deneyimli ve özveri ile çalışan ekibimizle hasalarımızı tedavi ediyoruz.


Neden Gamma Knife ?​



Gama Knife, bazı beyin bozukluklarının  ve özellikle beyin metastazlarının non-invaziv tedavisi için çok etkin bir yöntemdir. Gamma knife, beyindeki lezyonun çok hassas bir şekilde gamma ışınları ile etkilenmesini sağlayan girişimsel olmayan bir tekniktir. Cerrahisi olmaması nedeniyle açık cerrahi girişimlerde ortaya çıkabilecek olan kanama, enfeksiyon ve anesteziye bağlı komplikasyonlar görülmemektedir. Hastanede yatışı gerektirmediği için buna bağlı ortaya çıkabilecek olan problemler de görülmemektedir.

Gamma Knife, yaşı nedeniyle cerrahiye bağlı yan etkilerin yüksek olabileceği hastalarda özellikle önerilen bir tedavi yöntemidir. Genel anestezi almasında sakınca olan hastalarda Gamma Knife tedavisi çok büyük avantaj sağlamaktadır.

Gama Knife, bir günde tamamlanan bir tedavi yöntemi olup hastalar aynı gün taburcu olmaktadır. Açık cerrahinin aksine bu hastaların hastanede yatmaları gerekmemekte ve yoğun bakım ihtiyacı olmamaktadır. Bu da hasta ve yakınlarına yüksek konfor sağlamaktadır.

Gamma Knife tedavisinde hasta sabitleme amaçlı kullanılan Stereotaktik  Leksell® Koordinat çerçeversi ile diğer radyocerrahi tekniklerine göre tedavide daha yüksek hassasiyet sağlanmakta ve normal beyin dokusu daha fazla korunmaktadır.

​


Gamma Knife Kullanım Alanları

​

Gamma Knife'ın, beyin tümörleri, vasküler malformasyonlar ve kavernom gibi damar lezyonlarında, trigeminal nevralji gibi yüz ağrı sendromlarında ve parkinson hastalarında cerrahiye alternatif olarak bilimsel olarak etkinliği kanıtlanmış ve günümüzde uygun hastalarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, epilepsi (sara) hastalarında ve obsesif kompulsif bozukluk gibi bazı psikiyatrik hastalıklarda da Gamma knife'ın etkinliği ile ilgili çalışmalar yürütülmekte ve sonuçlar umut vadetmektedir. 



Gamma Knife Avantajları Nelerdir ?



  • Tedavinin kolay ve ağrısız olması
  • Uygun beyin tümörlerinde açık cerrahi gereksinimini ortadan kaldırabilmesi
  • Yan etkilerinin az olması
  • Genel anesteziye ihtiyaç olmaması
  • Saçların kesilmesine gerek kalmaması
  • Tek seansta ve aynı gün içerisinde biten bir tedavi olması
  • Hedefi vurma hassasiyeti en yüksek yöntem olması
  • Cerrahi girişimlerin bir kısmından daha ucuz olması
  • Gerektiğinde tekrarlanabilir olması
  • Cerrahiye göre düşük riske sahip olması
  • Cerrahiye uygun olmayan vakalarda alternatif olabilmesi

Ayrıca, Gamma knife gibi stereotaktik  radyocerrahi uygulamayı sağlayan Cyber knife, Linak gibi cihazlar da bulunmaktadır. Ancak, Gamma knife'ın bu söylemiş olduğum cihazlardan ayırt eden en önemli özelliği, bilimsel olarak da gösterilmiş olan normal beyin dokusuna en az radyasyon ışınını veriyor olmasıdır. Bu nedenle, Gamma knife'ın diğer stereotaktik radyocerrahi yöntemlerinden daha güvenli olduğunu söyleyebiliriz



Uygulama Alanları

​
Beyin metastazları
Kanser hastalarının çoğunda genel durum bozulmuş olduğundan cerrahi tedavide sorunlarla karşılaşılması ihtimali yüksektir.  Bu nedenle, metastaz tedavisinde tek seansta tedaviyi sağlayan Gamma Knife çok avantajlıdır. Beyindeki lezyonları etin bir şekilde tedavi ederken hastanın kemoterapi veya diğer tedavilerini aynı zamanda alabilmesine imkan sağlar ve kanserin sistemik tedavisinde gecikmeye neden olmaz. Tüm beyin ışınlamasında hafıza bozuklukları ve bunama gibi bulgular çok sık görülmekte ve hastanın hayat kalitesi ciddi derecede bozulmaktadır. Gamma Knife tedavisi ile bu risk çok ciddi derecede azalmaktadır. Ayrıca, Gamma Knife  birden fazla beyin metastazının tedavisinde de başarılı bir şekilde kullanılmaktadır. Gamma Knife'ın diğer radyocerrahi yöntemlerine oranla sağlam beyin dokusunu daha iyi koruduğu bilinmektedir.

Primer beyin tümörleri
Glial tümörler (Glioblastom, astrositom, oligodendroglilom ve pilositik astrositom gibi) olarak adlandırılan primer tümörlerin asıl tedavisi cerrahi, gerekli durumlarda radyoterapi ve kemoterapi olup, nüks eden vakalarda Gamma Knife etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Özellikle uyguladığımız özel tedavi yöntemleri ile hastaların sağ kalım ve tümörsüz yaşam süreleri uzamaktadır.

Hipofiz adenomu 
Beyinde hormon salgılanmasından sorumlu olan hipofiz bezinden kaynaklanan hipofiz adenomları, hormonal denge bozuklukları veya görme kayıpları ile kendilerini gösterebilmektedirler. Bu tümörlerin tedavilerinde ilaçlar, cerrahi yöntemler ve Gamma Knife kullanılabilmektedir. Gamma Knife radyocerrahisi özellikle nüks eden ve cerrahi riski yüksek olan hipofiz tümörlerinde etkin ve güvenli tedavi sağlamaktadır. 
 
Meningiomlar
Menengiomlar genellikle iyi huylu tümörler olup beyi yüzeyindeki zardan kaynaklanır. Tedavisinde cerrahi ilk seçenek olmasına rağmen menengiomların bulunduğu bölgeye göre cerrahi riski yüksek olabilir ve tamamen çıkarılmaları mümkün olmayabilir. Bu durumda Gamma Knife radyocerrahisi, etkin ve güvenli bir tedavi seçeneği sunmaktadır. Gamma Knife ile cerrahinin yol açacağı yüksek risk ortadan kaldırılmış olur. 
 
Vestibuler schwannom (nörinom- işitme siniri tümörü)
Vestibuler schwannom, işitme ve denge sinirinden ortaya çıkan iyi huylu tümörlerdir. Değişik derecelerde işitme kaybı, kulak çınlaması ve dengesizlik en sık görülen belirtilerdir. 3,5-4 cm'den daha büyük lezyonlarda cerrahi tedavi uygulanırken artık küçük ve orta büyüklükteki lezyonlarda Gamma Knife tedavisi yüksek kontrol oranları ile standart tedavi haline gelmiştir. Gamma Knife ile açık cerrahiye göre işitme kaybı ve yüz felci gelişme riski çok daha azdır. Ayrıca, cerrahinin neden olduğu enfeksiyon, kanama ve BOS fistülü gibi riskler Gamma Knife tedavisinde yoktur.

Arteriovenöz malformasyon (Damar yumağı)
Arteriovenöz malformasyonlar (AVM) beyinde görülen olan anormal damar yumaklarıdır. AVM'ler, beyin kanaması, kuvvetsizik ve sara nöbetlerine neden olabilirler. Gelişebilecek bir beyin kanaması çok ciddi sağlık sorunlarına neden olacaktır. Ayrıca, neden oldukları nöbetler hastanın yaşam kalitesini düşürmektedir.

AVM'lerin tedavisinde cerrahi olarak çıkarılmaları, embolizasyon adı verilen yöntemle tıkanmaları ve radyocerrahi ile yok edilmeleri uygulanabilir. Bazen bu yöntemler birbirlerine ek olarak da kullanılmaktadır. Ancak, özellikle derin yerleşimli veya beynin kritik bölgesindeki AVM'lerin cerrahi ile tedavi edilmesi çok riskli olmaktadır ve bazen de cerrahi mümkün olmamaktadır. Bu hasta grubunda Gamma Knife çok etkin ve güvenli tedavi seçeneği sağlamaktadır.
 
Trigeminal nevralji (Yüz ağrı sendromları)
Trigeminal nevralji, genellikle yüzün yarısında trigeminal sinirin dağılım alanında birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar sürebilen ani ve şiddetli şimşek çakar tarzda ağrı ile karakterizedir. Ağrı kendiliğinden başlayabildiği gibi yüzde ve ağız içindeki bir tetik noktanın uyarılması sonucu da ortaya çıkabilir. Trigeminal nevraljisi olan hastaların şiddetli ağrıları nedeniyle hayat kalitesi ileri derecede bozulabilmekte ve kullandıkları ilaçların dozlarını arttırdıkları için yan etkilerine maruz kalmaktadırlar. Gamma Knife tedavisi, bu hastalarda oldukça etkin tedavi seçeneği olup lokal iğne tedavilerinden daha etkilidir ve ilaca bağımlılığı azaltmaktadır.

Bu tetik nokta, konuşma, çiğneme, yüz hareketleri, dokunma, soğuk ve sıcak sıvıların alınmasıyla, rüzgara maruz kalmakla uyarılabilir. İki taraflı trigeminal nevralji, hastaların yaklaşık % 3-6'sında görülür. Ağrının ortaya çıkmasında trigeminal sinirin uyarılmasına neden olan bir sebep varsa ikincil trigeminal nevralji adı verilir ve tedavide etken ortadan kaldırılmaya çalışılır. Ancak trigeminal siniri uyaran bir etkenin varlığı gösterilememiş ise birincil trigeminal nevralji adı verilir ve tedavi sinirin ağrı üretmesini engellemeye yönelik olarak yapılır.


Gamma Knife Tedavi Süreci

​
Hasta, Gamma knife tedavisi için bize başvurduğunda önce hastalık hikâyesi öğrenilip fizik muayenesi yapılır ve radyolojik görüntüleri incelenir. Hasta, bütünüyle değerlendirildikten sonra en uygun tedavi seçenekleri belirlenir ve bu tedavi seçeneklerinin avantaj ve dezavantajları kendisine anlatılır. Hastanın beklenti ve görüşleri doğrultusunda hangi tedavinin en uygun olduğuna karar verilir. 

Gamma knife tedavisine karar verildiğinde hastamızı hazırlama aşamasına geçilir. Bu aşamada, Gamma knife ünitesi sorumlu hemşiresi hasta ile görüşme yaparak duruma göre gerekli testleri yapar; işlem öncesi hazırlıkta dikkat edilmesi gereken hususlar, işlem günü yapılacaklar ve işlem sonrasında dikkat edilecek konular hakkında bilgiler verir. 

Gerekli değerlendirmelerin ve hazırlıkların yapılmasının ardından hasta, gece 12:00’den sonra aç kalarak sabah 07.45’te Gamma Knife ünitesine gelir ve işlem için hazırlanır. Bu esnada hastaya damar yolu açılır. İhtiyaç duyulduğunda bazı hastalara hafif sedasyon sağlanır ve hasta kalp atımları, kan oksijen düzeyleri ve tansiyonu monitörize edilir. Daha sonra hastanın kafasına lokal anestezi uygulanarak Leksel Gamma Knife frame dediğimiz metal bir çerçeve yerleştirilir. Buradaki amaç beyindeki lezyonun bu çerçeve ile çekilecek radyolojik görüntülerle 3 boyutlu konumunun belirlenmesi ve tedavi planının bu belirlenen koordinatlara göre yapılmasıdır. Daha sonra hastamız doktor, hemşire, radyasyon fizikçisi eşliğinde Radyoloji ünitesine götürülür ve burada hastanın durumuna göre manyetik rezonans veya bilgisayarlı tomografi görüntülemeleri yapılır. Bu görüntüler, Gamma knife planının yapıldığı bilgisayara yüklenir. Hasta, görüntüleme yapıldıktan sonra tekrar Gamma knife ünitesine götürülerek yatağına alınır. 

Artık hasta dilerse hafif bir şeyler yiyip içebilir. Bu esnada, Gamma plan dediğimiz tedavi planlama programı ile tedavi edilecek lezyona en uygun dozda ışınlama planlanır; bu yapılırken de özellikle görme siniri, beyin sapı ve işitme ile ilgili kritik organlar değişik yöntemlerle koruma altına alınır. Gamma Knife’ın sağladığı yüksek teknoloji sayesinde güvenli bir tedavi planlanabilmektedir. Planlama süreci yaklaşık 15 dakika ile 1 saat arasında bir sürede biter ve bu esnada hasta yatağında bekler ve kafasına yerleştirmiş olduğumuz çerçeve nedeniyle herhangi bir ağrı hissetmez. 

Planlamadan sonra, hasta Gamma Knife cihazına alınır ve yatırılarak başı cihaza çerçeve yardımı ile sabitlenir. Ardından ışınlama süreci başlar. Lezyonun boyutuna ve şekline göre değişmekle birlikte ışınlama, yaklaşık 15 dakika ile 3 saat arasında sürebilmektedir. Işınlama süresince aralar verilerek hastanın dinlenmesine olanak verilir. Işınlama bittikten sonra hasta tekrar yatağına alınır ve kafasındaki çerçeve çıkartılır. 

Yaklaşık 1-2 saat kadar istirahat ettikten sonra hasta, öneriler yapılarak evine taburcu edilir. Tedaviden sonra, hasta belirli aralıklarla hastanemize davet edilerek rutin kontrolleri ve radyolojik görüntülemeleri yapılarak hastalığın gidişatı yakından takip edilir. Hastalarımız herhangi bir problemle karşılaştıklarında veya soruları olduğunda Gamma Knife sorumlu hemşiremize veya doktoruna direk olarak ulaşabilmektedir.