Tiroid bezi, vücudumuzun metabolizma hızını belirleyen ve dengeleyen bir endokrin organdır.
Tiroid hastalıklarının belirtileri hastalığın çeşidine göre değişmekle birlikte tiroidin az çalışması ya da çok çalışmasına göre değişme gösterir. Tiroidin az çalışmasına hipotiroidi denir ve nabızda yavaşlama, halsizlik, yorgunluk, seste kalınlaşma ve kısılma, unutkanlık, kilo artışı, ciltte kuruma, soğuğa tahammülsüzlük, kabızlık, saç ve kaşlarda dökülme, kadınlarda adet düzensizlikleri, uykuya meyil, depresyon, yüz el ve ayaklarda şişme ile ödem gibi bulgularla kendini gösterebilir. Tiroid fazla çalışıyorsa ki buna da hipertiroidi denir ve çarpıntı, aşırı terleme, iştah artışına rağmen zayıflama, ellerde titreme, sıcağa tahammülsüzlük, saçlarda incelme ve dökülme, ishal, sinirlilik, çabuk yorulma, kan basıncında yükselme, dikkat dağınıklığı, hızlı konuşma ve hızlı hareket etme, kadınlarda adet düzensizlikleri, panik bozukluk, gözlerde öne doğru itilme gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bazen tiroid hastalığının ilk bulgusu tiroid bezinin büyümesidir (Guatr). Özellikle otoimmün olarak ta nitelendirilen bağışıklık sisteminin tiroide aşırı tepkisi ile ortaya çıkan hipotiroidi ve hipertiroidi gibi hastalıklar kadınlarda, erkeklere göre daha sıktır ve yaşla birlikte her iki cinsiyette görülme sıklığı artar.
Tiroid bezinin vücuttaki işlevleri nelerdir?
Tiroid bezi, karbonhidrat, protein, yağ ve şeker metabolizmasını etkiler. Diğer hormonlarla etkileşerek büyüme ve gelişmeyi sağlar. Vücuttaki tüm organ ve hücrelerin düzenli ve dengeli bir şekilde çalışmasını sağlar.
Tiroid hastalığının vücuda ne gibi etkileri olur? Tiroid hastalığı kilo aldırır mı?
Tiroid hastalıkları kilo aldırabilir. Eğer tiroid hormon salgılamasında bir azalma olursa metabolizma yavaşlayacağından enerji yakımı azalır ve fazla enerji yağa dönüşmeye başlar. Vücutta su birikimi ve ödem oluşması da kiloyu arttırır.
Tedavisi için ömür boyu ilaç kullanımı gerekir mi?
Ömür boyu ilaç kullanımını gerektiren tiroid hastalıkları vardır. Sık görülen Haşimato tiroidi (otoimmün tiroid) hastalığında, tüm tiroidin çıkarılması (total tiroidektomi) durumlarında ya da yüksek doz atom (radyoaktif iyot) tedavisinden sonra ömür boyu tiroid hormonu kullanmak gerekir.
Tuz kullanımı tiroid hastalarını nasıl etkiler? İyotlu mu, yoksa iyotsuz tuz mu tercih edilmeli? Bununla ilgili nelere dikkat edilmeli?
İyot eksikliği, tiroid büyümesinin (guatr) en önemli nedenidir. Guatr oluşumu hipotiroidi başta olmak üzere diğer tiroid hastalıklarına zemin hazırlar. İyot tiroid tarafından hormon üretiminde kullanılır. Genel olarak alınan gıdalarla yeterli iyot alınamaz. Bu nedenle de takviye edilmesi gerekir. Süt ve tuza iyot eklenmesi en yaygı kullanılan yöntemlerdendir.
Tanı konulmamış ve tedavi almayan hipotiroidi ve hipertiroidi hastalarında iyot kullanımı bu hastalıkların şiddetini arttırabilir ve önerilmez. Ancak tedavi altında olanlarda iyotsuz tuz kullanma şartı yoktur. Örneğin hipotiroidi tedavisinde kullanılan levotiroksin molekülünde 4 atom iyot zaten vardır. Bu hastalarda iyot kısıtlamasına gerek kalmaz.
